Hrákasmíð frá Viðreisn
Vinnubrögðin sem hér er lýst snúa að þremur ráðherrum Viðreisnar. Þeir bera ábyrgð á að slík hrákasmíð er lögð fyrir alþingi á lokadögum þess.
Hanna Katrín Friðriksson atvinnuvegaráðherra lagði miðkvikudaginn 28. maí fram frumvarp í samræmi við stjórnarsáttmálann frá 21. desember 2024 um að á árinu 2025 verði tryggðir 48 dagar á strandveiðum sem hófust 5. maí. Frumvarpið er lagt fram án þess að hafa verið kynnt í samráðsgátt stjórnvalda.
Einn þingmaður hefur innilega fagnað frumvarpinu, Sigurjón Þórðarson, strandveiðimaður og formaður atvinnuveganefndar alþingis. Það kemur í hans hlut að leiða frumvarpið í gegnum þingið, verði því á annað borð vísað til meðferðar í þingnefnd.
Í greinargerð með strandveiðifrumvarpinu segir að áhrif þess á stjórnsýslu séu „óveruleg “. Þetta stangast alfarið á við þá skoðun Þorsteins Sigurðssonar, forstjóra Hafrannsóknastofnunar, að frumvarpið sé ekki í samræmi við aflaregluna sem gilt hefur undanfarin ár í samræmi við ákvörðun stjórnvalda um að takmarka veiðiálag. Frumvarpið vinni þannig gegn sjálfbærni. Í frumvarpinu er einnig lagt til að vikið verði frá skyldu Fiskistofu til að stöðva strandveiðar á fiskveiðiárinu 2024/2025. Það er ekki annað en mikil íhlutun í stjórnsýslu á þessu sviði, hvað sem höfundar frumvarpsins segja.
Það er óhjákvæmilegt að líta á strandveiðifrumvarpið sem hluta af afgreiðslu þingsins á hækkun auðlindaskatts í sjávarútvegi. Líklegt er að Sigurjón Þórðarson hafi einfaldlega neitað að „kýla“ auðlindaskattinn í gegnum nefnd sína nema hann fengi 48 daga strandveiðitímabilið sitt.
Frá Norðuirfirði á Ströndum er stunduð strandveiði.
Þessi flausturslega aðferð við gerð lagafrumvarps er því miður ekki einsdæmi hjá ríkisstjórninni. Vegagerðin hefur vakið athygli á að ekki var leitað til hennar áður en fjármálaráðherra lagði fram frumvarp um kílómetragjald þótt stofnunin eigi að fá það verkefni að skrá kílómetrastöðu gjaldskyldra ökutækja. Vegamálastjóri stóð í þeirri trú að þetta yrði alls ekki hlutverk stofnunar sinnar.
Samkvæmt starfsreglum ríkisstjórnarinnar um vandaða löggjöf er það hlutverk dómsmálaráðuneytisins að fara yfir uppsetningu, málfar og öll önnur atriði sem varða gæði lagasetningar. Gefur ráðuneytið að lokum umsögn um viðkomandi frumvarp sem fylgir með því til ríkisstjórnar.
Vinnubrögðin sem hér er lýst snúa að þremur ráðherrum Viðreisnar. Þeir bera ábyrgð á að slík hrákasmíð er lögð fyrir alþingi á lokadögum þess. Þingmenn Viðreisnar keppast síðan við að útmála það í fjölmiðlum hvílík ósköp það séu að stjórnarandstaðan sjái ástæðu til að gera athugasemdir við efni og vinnubrögð þegar mál koma til umræðu á alþingi.
María Rut Kristinsdóttir, þingmaður Viðreisnar, skrifar eina slíka vælugrein í Morgunblaðið í dag og lítur á það sem hluta af „leikjafræðinni“ að stjórnarandstaðan „þrasi“ um aðferðir, vinnubrögð, tímasetningar og það sem hún kallar „smáatriði“. Fer hún hæðnisorðum um minnihlutann og telur hann þurfa „áfallahjálp“. Það sé „líka sérlega skondið þegar þau væna meirihlutann um að vera lítið annað en stimpilpúðar fyrir framkvæmdavaldið,“ segir nýi þingmaðurinn glaðbeittur. Einmitt vegna þessa yfirlætisfulla málflutnings og sjálfumgleði eru hálfköruð frumvörp lögð fyrir alþingi og síðan lagt á ráðin um að takmarka málfrelsi stjórnarandstöðunnar til að sýna hver valdið hefur.