Hálfhringur í hvalveiðiráðinu
Hvalveiðiráðið starfar ekki lengur samkvæmt upphaflegu markmiði sínu, sem var að stuðla að því að hvalveiðar færu fram á skipulegan hátt.
Enn einu sinni tekur íslenskur ráðherra skrýtna ákvörðun vegna aðildarinnar að alþjóðahvalveiðiráðinu. Saga aðildarinnar og uppákomur vegna hennar sýna hve brýnt er að gæta hagsmuna sinna af þekkingu og skilningi á hvernig gæslunni er best háttað í samræmi við alþjóðalög. Aðgerðir til heimabrúks duga skammt.
Sjávarútvegsráðherra, ríkisstjórn og meirihluti alþingis gerðu mistök á fyrri hluta níunda áratugarins þegar ekki var gerður fyrirvari við veiðibann hvalveiðiráðsins. Áratug síðar, 1992, taldi annar sjávarútvegsráðherra, önnur ríkisstjórn og annar þingmeirihluti að leiðin til að hefja hvalveiðar að nýju fælist í að segja Ísland úr hvalveiðiráðinu og treysta á ný svæðisbundin samtök á N-Atlantshafi, NAMMCO.
Sú ákvörðun reyndist haldlaus og árið 2001 samþykkti alþingi að ganga í hvalveiðiráðið að nýju með fyrirvara um bann við hvalveiðum í atvinnuskyni. Til að greiða fyrir aðildinni að ráðinu lýstu íslensk stjórnvöld yfir því á fundi hvalveiðiráðsins í Cambridge árið 2002 að veiðar Íslendinga í atvinnuskyni hæfust ekki fyrr en árið 2006.
Eftir fundinn í Cambridge var réttarstaða Íslands innan hvalveiðiráðsins orðin sú sama og ef íslensk stjórnvöld hefðu mótmælt hvalveiðibanninu tuttugu árum áður.
Þegar veiðifresturinn sem stjórnvöld ákváðu rann út árið 2006 tóku þau 17. október 2006 ákvörðun um hvalveiðiheimildir á veiðiárinu 2006/2007. Voru veiðarnar takmarkaðar við 9 langreyðar og 30 hrefnur og því hafið yfir allan vafa að um sjálfbærar veiðar væri að ræða.
Fyrir fund alþjóðahvalveiðiráðsins sem haldinn var í Lima, höfuðborg Perú, nú í vikunni birtu virtir alþjóðlegir sérfræðingar um hvali og lífríki hafsins grein í vísindatímariti og lögðu til að á fundi ráðsins í Lima yrði ákveðið að hefja undirbúning að því að hætta starfsemi þess. Hvalveiðar væru aðeins stundaðar af þremur þjóðum, Íslendingum, Japönum og Norðmönnum. Hvalastofnar væru sterkir og það sem helst ógnaði hvölum væri árekstur við skip. Það þjónaði ekki upphaflegum markmiðum ráðsins að halda áfram starfsemi þess og væri ekki annað en óþarfur fjáraustur.
Hvalveiðiráðið starfar ekki lengur samkvæmt upphaflegu markmiði sínu, sem var að stuðla að því að hvalveiðar færu fram á skipulegan hátt. Meirihluti aðildarríkja ráðsins er einfaldlega andvígur hvalveiðum og sum þeirra hafa lýst yfir því að þau muni aldrei samþykkja hvalveiðar af nokkru tagi.
Á fundi ráðsins í Lima fimmtudaginn 26. september 2024 voru greidd atkvæði um tillögu frá ESB um að hvalveiðibannið sé áfram nauðsynlegt til að hvalastofnar geti náð sér að fullu. Var tillagan samþykkt með 37 atkvæðum gegn 12 en 8 sátu hjá, þar á meðal Ísland í fyrsta sinn frá endurkomunni í ráðið 2002 í krafti þessa mikilvæga fyrirvara.
Morgunblaðið segir í dag (28. sept.) að Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir matvælaráðherra hafi ákveðið hjásetuna í stað þess að standa með Norðmönnum og íslenskri afstöðu til þessa. Hálfhringur ráðherrans er dæmigerður fyrir hringlandaháttinn sem styrkir ekki orðspor Íslands í alþjóðahvalveiðiráðinu.