Gælt við ESB-aðild Íslands í Brussel
Franska blaðakonan veltir fyrir sér hvort ESB verði að breyta stækkunarstefnu sinni og beina henni til Noregs og Íslands í norðvestri.
Florentin Collomp, fréttaritari franska blaðsins Le Figaro í Brussel, birtir mánudaginn 21. apríl 2025 grein um að Donald Trump Bandaríkjaforseti ýti Íslandi, Noregi og Bretlandi sífellt nær Evrópusambandinu (ESB).
Bent er á að á Íslandi sé stefnt „að aðildarkosningu árið 2027“. Nú sé „ekki hentugur tími til að vera eyja eða einangrað land í Norður-Atlantshafi“. Íslendingar hafi dregið umsókn sína um aðild að Evrópusambandinu til baka fyrir tíu árum en stefni nú „á nýja þjóðaratkvæðagreiðslu árið 2027,“ segir þar þótt því hafi verið hafnað á alþingi 2009 að bera undir þjóðina hvort sækja ætti um ESB-aðild.
Florentin Collomp segir að Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra hafi rætt við Ursulu von der Leyen, forseta framkvæmdastjórnar ESB, í Brussel 9. apríl 2025. Stjórn hennar ætlaði að sjá hvort þjóðin vildi „opna þessar viðræður á ný“, geópólitíska ástandið (heimsástandið) myndi hafa áhrif á val kjósenda.
Kristrún Frostadóttir og Ursula von der Leyen í Brussel 9. apríl 2025 (mynd:ESB).
Franska blaðakonan veltir fyrir sér hvort ESB verði að breyta stækkunarstefnu sinni og beina henni til Noregs og Íslands í norðvestri. Hún hafi hingað til beinst að suðausturhluta álfunnar, Vestur-Balkanlöndum og Úkraínu.
Að mati Florentin Collomp stendur Ísland líklega næst inngöngudyrum ESB. Þjóðaratkvæðagreiðsla ríkisstjórnarinnar sé studd af tveimur af þremur ríkisstjórnarflokkum – Samfylkingu og Viðreisn – en Flokkur fólksins sé á móti. Samkvæmt könnun í janúar myndu 45% kjósenda styðja aðild, 35% væru andvíg. Forsætisráðherrann vilji þó forðast að landið gangi í ESB „af ótta eða vegna skorts á valkostum“.
Vitnað er í Valérie Hayer, formann flokks Macrons Frakklandsforseta á ESB-þinginu, sem hafi heimsótt Ísland og Grænland í febrúar og telji löndin lykilbandamenn fyrir ESB vegna þess að landfræðilegt mikilvægi þeirra aukist.
Bent er á að kannanir í Noregi sýni að 43% þjóðarinnar séu andvíg ESB-aðild en 37% hlynnt. Vitnað er í Ian Bond, varaforstjóra hjá hugveitunni Centre for European Reform, sem segir: „Það má búast við miklum erlendum afskiptum ef aðildaratkvæðagreiðsla fer fram – ekki bara frá Rússum heldur líka frá Bandaríkjamönnum eins og JD Vance og félögum hans.“
Í lok greinarinnar er minnt á að stefnt sé að samkomulagi um varnarmál milli ESB og Bretlands en niðurstaða sé enn óljós vegna þess að Frakkar vilji ekki semja nema þeim sé fyrst tryggður aðgangur að fiskimiðum í breskri lögsögu.
Ian Bond segir: „Sagan mun ekki fyrirgefa okkur ef vegið er að öryggi Evrópu vegna fiskveiða.“
Bent er á að þyki fiskveiðar aukaatriði, til dæmis séu fiskveiðar innan við 1% af vergri landsframleiðslu Bretlands, gegni þær þó mikilvægu táknrænu hlutverki. Vegna ágreinings um fiskveiðiréttindi séu Noregur og Ísland utan ESB og þau leiddu til úrsagnar Grænlands. Ekki megi heldur gleyma haldlausum loforðum um fullveldi yfir breskum hafsvæðum sem stuðningsmenn Brexit gáfu sjómönnum. „En að þessu sinni gætu Pútín og Trump reynst of stórir fiskar,“ eru lokaorð greinarinnar.
Enn er ástæða til að endurtaka varnaðarorð um hættuna af tvíræðum yfirlýsingum íslenskra ráðherra um atkvæðagreiðsluna 2027. Á heimavelli er látið eins og um sé að ræða upptöku á þræði í sjálfdauðum viðræðum frá 2013 en út á við eins og málið snúist um aðild að ESB.
Það þarf ekki Rússa, Kínverja, Bandaríkjamenn eða áróðursdeild ESB til að skapa upplýsingaóreiðu í þessu máli. Ríkisstjórn Íslands er einfær um að skapa hana og leika sér að þeim eldi.