Blásið til ESB-orrustu
Ríkisstjórnin leggur af stað til orrustunnar um ESB-aðild með 25 m. kr. aukafjárveitingu til utanríkisráðherra til að skapa sér hagstæðan umræðuvettvang um kosti og glla.
Ríkisstjórnin blæs til baráttu um ESB-aðild með frumvarpi að fjáraukalögum sem nú bíður afgreiðslu alþingis. Þar fær Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir 25 m.kr. fjárheimild vegna undirbúnings að þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarviðræður við ESB árið 2027. Fjármagnið á að nýta til að skapa umræðuvettvang um kosti og galla aðildar Íslands að Evrópusambandinu.
Með öllu er óljóst og óskilgreint hvað í þessu orðalagi felst. Allt er það með ráðum gert og í anda geðþóttastjórnarháttanna sem ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur festir í sessi.
Óljósa orðalagið í stjórnarsáttmálanum um atkvæðagreiðsluna fyrir árslok 2027 fékk Viðreisn inn í skjalið á sömu forsendum og Flokkur fólksins fékk ákvæðið um 48 strandveiðidagana. Þetta væri forgangsmál sem yrði að birtast í sáttmálanum til að Viðreisn gæti sest í stjórnina. Hafði flokkurinn þó sætt sig við annað og skynsamlegra orðalag þegar hann settist í ríkisstjórn í ársbyrjun 2017.
Nú var Viðreisn hins vegar með fulltrúa Samfylkingarinnar við borðið, ESB-flokksins. Inga Sæland kyngdi auðvitað ESB eins og öðru til að komast í ríkisstjórn og krækja örugglega í rúmu 200 milljónirnar fyrir flokk sinn.
Er gleðin skín á vonarhýrri brá. Kristrún Frostadóttir og Ursula von der Leyen í Brussel 9. apríl 2025 (mynd:ESB).
Allir sjá nú hve ákvæði stjórnarsáttmálans um 48 strandveiðidagana var illa ígrundað. Viðreisnarráðherrann Hanna Katrín Friðriksson flytur hroðvirknislegt frumvarp í von um að bjarga málinu fyrir strandveiðiútgerðarmanninn Sigurjón Þórðarson, Flokki fólksins, formann atvinnuveganefndar, sem hótar að tefja afgreiðslu frumvarps Viðreisnar um tvöföldun auðlindagjaldsins fái hann ekki fleiri strandveiðidaga og kerfi til grásleppuveiða sem hentar honum.
Ákvæði stjórnarsáttmálans um ESB-bröltið og atkvæðagreiðsluna er enn verr ígrundað en það sem segir um 48 dagana. Hvernig væri til dæmis að ríkisstjórnin kynnti spurninguna sem hún ætlar að leggja fyrir þjóðina?
Að ákveða að ráðstafa 25 m.kr. til utanríkisráðherra í kynningarstarf án þess að vitað sé um hvað verður spurt árið 2027 er í samræmi við önnur óskipulögð vinnubrögð.
Í tíð vinstri stjórnarinnar 2009-2013, þegar fyrri tilraunin var gerð til að koma Íslandi inn í ESB, var einnig ráðstafað fé úr ríkissjóði til að ræða kosti og galla ESB-aðildar. Þá datt engum í hug að treysta Össuri Skarphéðinssyni utanríkisráðherra fyrir þeim fjármunum heldur var þeim úthlutað samkvæmt umsóknum sem sendar voru til alþingis. Átti það að tryggja best gagnsæi og óhlutdrægni.
Það er í samræmi við hnignun lýðræðislegs aðhalds að alþingi taki nú ákvörðun um að forðast bein afskipti af því þegar þjóðin gengur til atkvæða hvort skerða skuli verulega áhrif alþingis á stjórn eigin mála þjóðarinnar.
Sé rétt munað er Ragnar Þór Ingólfsson, Flokki fólksins, formaður fjárlaganefndar, honum eða Degi B. Eggertssyni, varaformanni nefndarinnar, þykir það auðvitað í anda laumuspilsins innan stjórnarsamstarfsins að fela Þorgerði Katrínu skilmálalaust að velja þá sem eiga að njóta 25 milljóna króna á umræðuvettvanginum sem hún ætlar að mynda sér í hag.