Skrípaleikur með íslensku
Í greinargerð íslenskrar málnefndar með málstefnunni segir að mikilvægt sé að íslenska dafni í atvinnulífinu og hverfi ekki úr ýmsum greinum þess. Þetta á ekki við um „harkaraprófin“.
Í íslenskri málstefnu fyrir árið 2021 til 2030 segir að fjölmenningarlegt samfélag viðurkenni rétt fólks sem ekki hefur náð tökum á íslensku til að tjá sig á öllum hugsanlegum vettvangi; sjái íbúum sem ekki hafa náð tökum á íslensku fyrir nauðsynlegum opinberum upplýsingum á móðurmáli þeirra eða öðru tungumáli sem þeir skilja og tryggi þeim þjónustu túlka þegar þess er þörf og geri fólki sem hefur íslensku ekki að móðurmáli kleift að sækja námskeið í íslensku máli, sögu og menningu í vinnutíma sínum.
Í frétt Morgunblaðsins í dag (12. mars) segir frá því að fjöldi útlendinga sem ekki hefur náð neinum tökum á íslensku taki hér svokallað „harkarapróf“ á íslensku. Prófið veitir réttindi til aksturs leigubíla. Námskeiðið fyrir prófið fer fram á íslensku og prófið sem lagt er fyrir þá sem það þreyta er einnig á íslensku.
Í greinargerð íslenskrar málnefndar með málstefnunni segir að mikilvægt sé að íslenska dafni í atvinnulífinu og hverfi ekki úr ýmsum greinum þess. Þetta á ekki við um „harkaraprófin“.
Í fyrrgreindri frétt kemur fram í samtali við Guðbrand Bogason, skólastjóra Ökuskólans í Mjódd, að innviðaráðuneytið og samgöngustofa hafi ákveðið að ekki þyrfti lengur kunnáttu í íslensku til að þreyta þessi próf. Fréttina má skilja á þann veg að í prófum, sem eru lögð fyrir á íslensku, hafi menn með sér farsíma, sendi mynd af prófinu til einhvers og veiti svör á íslensku þótt þeir kunni ekki neitt í málinu.
„Það er alveg merkilegt hvað mönnum gengur vel að taka prófin þó að þeir skilji ekki mikið í tungumálinu. Mér finnst það mjög skrýtið, þetta eru ekkert eðlileg vinnubrögð. Við höfum ekki vald til að stoppa þetta,“ segir skólastjórinn.
Þá segir í fréttinni:
„Spurningu um hvort það séu fyrirmæli frá Samgöngustofu að menn megi vera með síma í prófunum svarar Guðbrandur þannig: „Það hefur verið samið um það, já.“
Þegar menn skilja hvorki það sem fram fer á námskeiðunum né prófið sjálft, hvernig fara þeir að því að ná prófinu?
„Það er góð spurning,“ segir Guðbrandur og kveðst ekki hafa skýringuna á reiðum höndum. „Ég verð að segja þér alveg eins og er,“ segir hann.“
Fyrsti apríl er ekki fyrr en eftir þrjár vikur svo að þessi frétt er ekki birt til að gabba lesendur. Hún er hins vegar í flokki með öðrum fréttum sem sýna hvernig haldið er á fjölmenningarmálum innan íslenska stjórnkerfisins á miklum umbrotatímum þegar þjóðlífið er að taka á sig nýja mynd.
Við þær aðstæður er ekki skynsamlegasta leiðin að falla frá öllum viðmiðum hvort sem varðar íslenska tungu eða annað. No-borders-stefnan er ekki aðeins hættuleg á ytri landamærunum heldur einnig innan samfélagsins sjálfs.