Jólin milda strokufanga
Leitað var að strokufanganum Matthíasi Mána Erlingssyni í eina viku áður en hann gaf sig fram á Ásólfsstöðum 3 í Þjórsárdal snemma morguns á aðfangadag. Hann vildi ekki gera fjölskyldu sinni að vera í felum yfir jólin sagði Sigurður Páll Ásólfsson, bóndi á Ásólfsstað, á visir.is í dag.
Sigurður Páll og Ragnheiður, dóttir hans, vöknuðu um fimm leytið við að Matthías Máni barði bæjarhúsið að utan „Við sváfum uppi á lofti, ég og dóttir mín. Hún vaknaði við það að barið var á húsið. Þegar hún kom niður kallaði hann til hennar og sagðist gefast upp. Hann bað hana um að hringja í lögregluna,“ sagði Sigurður Páll. Þau töluðu við hann út um eldhúsgluggann og gáfu honum mat en buðu honum síðan í sólstofu þar sem hann fékk kaffi og jólaköku. Lögregla kom frá Selfossi, Matthías Máni lýsti uppgjöf sinni með að rétta upp hendur. Hann var að nýju kominn undir lás og slá á Litla Hrauni um klukkan 06.30 og settur í einangrun. Vegna flóttans verður refsing hans hert.
„Það er umhugsunarvert hversu vel Matthías Máni var vopnaður," sagði Arnar Rúnar Marteinsson, aðalvarðstjóri hjá höfuðborgarlögreglunni á blaðamannafundi. Matthías Máni var með riffil með hljóðdeyfi, þrjá hnífa, exi, sporjárn og hamar. Lögreglan telur að flótti hans úr fangelsinu hafi verið mjög vel undirbúinn. „Hann var útbúinn svolítið eins og Rambó," sagði Arnar Rúnar.
Þetta er ótrúleg saga en þó sönn og líklega fáum við aldrei að heyra hana alla. Þegar fréttist af flótta Matthíasar Mána ákvað kona að yfirgefa landið með börn af ótta við að hann ætlaði að gera sér mein. Fréttir báru með sér að full ástæða væri til að óttast strokufangann, hann væri vel á sig kominn og hefði hlotið þjálfun við erfiðar aðstæður. Þá hefur hann verið liðsmaður í frönsku útlendingahersveitinni. Þegar hún er nefnd fer ekki nein sælukennd um neinn venjulegan mann.
Að yfirmaður hjá lögreglunni skuli minnast á Rambó vegna vopnaburðar Matthíasar Mána segir sína sögu en ummælin gefa einnig til kynna með hvaða hugarfari lögreglumenn stóðu að öryggismálum við leitina að strokufanganum. Þegar björgunarsveitarmenn voru kallaðir á vettvang til að aðstoða við leitina þótti ástæða til að hafa áhyggjur af öryggi þeirra, björgunarsveitarmenn hefðu ekki hlotið þjálfun til átaka við hættulega afbrotamenn sem kynnu að beita ofbeldi eða vopnum.
Lögreglan lét ekki sitja við að leita að Matthíasi Mána heldur flutti hún honum þann boðskap í fréttum að í tilefni jólanna ætti hann að huga að líðan sinna nánustu, ekki vekja hjá þeim áhyggjur og láta vita hvort hann væri á lífi. Um tíma þótti margt benda til þess að lögregla teldi að Matthías Máni hefði farið sér að voða, jafnvel gengið í sjóinn. Var þar um mat reist á vísbendingum að ræða eða viðleitni til að villa um fyrir einhverjum?
Við aðstæður sem þessar reynir ekki aðeins á líkamlega burði heldur einnig viljastyrk. Uppgjöf Matthíasar Mána bendir til að viljinn til að flýja og beita afli ef svo bæri undir hafi brotnað.
Í þessu máli ber allt að sama brunni og jafnan þegar rætt er um réttarvörslu og öryggismál hér á landi. Óhjákvæmilegt er að búa sig undir að hið versta geti gerst og haga verður öllum ákvörðunum í samræmi við það. Að þessu sinni runnu áform sem hefðu getað orðið hættuleg út í sandinn án þess að til valdbeitingar kæmi. Hvað gerist næst?
Áætlun hafði verið samin fyrir rúmum fjórum árum um að ráðast í gagngera endurnýjun á Litla Hrauni áður en hafist yrði handa við að reisa nýtt fangelsi á höfuðborgarsvæðinu. Þessari áætlun var því miður umturnað og í stað þess var enn einu sinni farið á byrjunarreit. Vonandi kemst málið af honum.
Þættir í þessari sögu um Matthías Mána minna á boðskap jólanna. Hefði flótti hans endað á friðsaman hátt væru jólin ekki á næsta leiti? Vonandi hefur jólaboðskapurinn enn meiri áhrif á hugarfar strokufangans og léttir af honum okinu sem leiðir hann til óhæfuverka. Dæmin um frelsandi handleiðslu þess sem fæddist á jólum eru skýr og áhrifamikil. Þar er ekki farið í manngreinarálit heldur spurt um opinn huga og vilja til að snúa til betri vegar.