Kominn tími til að breyta
--------------------------------------------------------------------------------
Morgunblaðsviðtal
Sunnudaginn 19. maí, 2002 - Sunnudagsblað - greinar
Kominn tími til að breyta
Björn Bjarnason borgarstjóraefni Sjálfstæðisflokksins
Kosningar til borgarstjórnar í Reykjavík eru eftir sex daga og síðasti sprettur kosningabaráttunnar er hafinn. Ragna Sara Jónsdóttir og Skapti Hallgrímsson skunduðu í Valhöll og spurðu Björn Bjarnason, borgarstjóraefni Sjálfstæðisflokksins, út í helstu baráttumál kosninganna.
Í stefnuskrá ykkar segir "Sjálfstæðisflokkurinn mun treysta fjárhagsstöðu Reykjavíkur með hagræðingu og sparnað í rekstri að leiðarljósi". Hvernig ætlið þið að gera það?
"Í stóru fyrirtæki eins og Reykjavík eru margar leiðir til þess að hafa í frammi hagræði og sparnað. Ef við berum saman hlutfall skatttekna í Reykjavík og Kópavogi sem fer í rekstur, er hlutfallið um 82% í Reykjavík en 63% í Kópavogi. Þarna munar 19% og þetta sýnir að það er hægt að halda þannig utan um rekstur sveitarfélags að hann taki ekki jafnmikinn hluta af skatttekjum og hann gerir í Reykjavík.
Það er ekki lögmál að svo stór hluti af fjármunum okkar skattgreiðenda fari í reksturinn. Við ætlum að setja Reykjavík í fyrsta sæti og það er greinilegt að Reykjavík er ekki í fyrsta sæti hvað þetta varðar. Við höfum það markmið að lækka þetta hlutfall og skapa með því rýmri fjárráð til þess að gera aðra hluti."
Getur þú nefnt sérstök dæmi um leiðir sem þið ætlið að fara í sparnaði?
"Hér hef ég þegar nefnt hin almennu rekstrarútgjöld. Aðhald vegna þeirra og meiri virðing fyrir áætlanagerð en felst til dæmis í því, að skuldaaukning fari 40% fram úr áætlun eins og hér á síðasta ári, er leið til að þess að ná nýjum og betri tökum á fjármálum Reykjavíkurborgar. Ef litið er á einstök mál, hefðum við til dæmis ekki fjárfest af alkunnu gáleysi R-listans í Línu.Neti. Sumir segja, ja, það er búið að gera það, en ég segi, þeir sem einu sinni sýna slíkt gáleysi í meðferð opinberra fjármuna eru líklegir til að gera það aftur ef tækifæri gefst. Við hefðum ekki keypt Áburðarverksmiðjuna á yfirverði, og við ætlum ekki að eyða 3-4 milljörðum í að flytja Geldinganesið. Það er nánast lögmál í íslenskum stjórnmálum, að það kemur í hlut Sjálfstæðisflokksins að taka skipulega á fjármálum og af ráðdeild eftir lausatök vinstri flokkanna. Sá tími er kominn í Reykjavík. Við ætlum að forgangsraða í þágu ákveðinna málefna og teljum að hægt sé að gera það án þess að halda áfram á þeirri braut skuldasöfnunar sem verið hefur."
Reykjavík tapað milljarði vegna þröngsýni í skipulags- og lóðamálum
Þið segist ætla að lækka skatta, hvaðan ætlið þið að fá fjármagn inn í rekstur borgarinnar?
"Við ætlum að lækka fasteignagjöld á eldri borgara og öryrkja og teljum að það kosti 220 milljónir króna á ári, við ætlum að fella holræsagjaldið niður í áföngum en það er um 200 milljónir króna á ári, við ætlum að fjölga hjúkrunarrýmum fyrir 250 milljónir króna á ári. Samtals eru þetta 670 milljónir króna á ári. Í fjármáladæmi fyrirtækis sem er með meira en 30 milljarða króna tekjur á ári, eru þetta ekki fjárhæðir sem ráða því hvort við séum réttum megin við strikið eða ekki.
Við höfum einnig hugmyndir um meiri tekjur borgarsjóðs. Við ætlum að fjölga greiðendum opinberra gjalda í Reykjavík með því að hverfa frá skömmtunar- og uppboðsstefnu í lóðamálum, fá fleiri til að búa hér og breikka grunn þeirra sem greiða útsvar. Reykjavík hefur ekki aðrar tekjur en af íbúunum og fyrirtækjunum í borginni, það verður að fjölga þeim og það verður að halda í þá sem eru bestu greiðendurnir. Of margir af þeim sem eru að koma sér upp húsnæði eða stækka við sig hafa neyðst til þess að flytja frá Reykjavík. Þegar litið er yfir fólksflutningana frá Reykjavík á liðnum árum, teljum við, að Reykjavík hafi tapað einum milljarði með minni tekjum á ári vegna þröngsýni í skipulags- og lóðamálum undanfarin átta ár. Raunar hefur beinlínis verið gefið til kynna, að það sé ekki í samræmi við hagsmuni Reykjavíkur að laða til sín fleiri íbúa. Þegar rætt er um fjármálastjórn opinberra aðila, hefur verið sýnt fram á það, meðal annars hjá þeirri ríkisstjórn sem nú situr, að lækkun gjalda getur leitt til þess að tekjurnar aukist, ef rétt er á málum haldið. Dæmið um nýlega lækkun skatta á fyrirtæki sýnir það svart á hvítu. Álagning holræsaskatts og annarra gjalda á borgarbúa í tíð R-listans, hefur dregið úr svigrúmi manna til að njóta sín í atvinnulífi eða á öðrum vettvangi og lækkun þessara gjalda getur hæglega aukið tekjur borgarsjóðs með vaxandi umsvifum. Aukin umsvif skila meiri tekjum, það er okkar stefna og hún skilur okkur með skýrum hætti frá R-listanum og öðrum vinstri sinnum."
Hvert er ykkar viðhorf til höfuðborgarsvæðisins? Teljið þið að ef uppbygging er mikil í öðru bæjarfélagi, t.d. Kópavogi, skerði það hagsmuni borgarinnar?
"Samstarf á höfuðborgarsvæðinu skilar góðum árangri á mörgum sviðum. Þetta samstarf á að þróa áfram af víðsýni. Við erum síður en svo á móti því að fólk reki atvinnustarfsemi þar sem það telur það hagkvæmast. Okkur finnst hins vegar dapurlegt að menn telji að hagkvæmara sé að vera annars staðar en í Reykjavík. Við sjáum fyrirtæki eins og Marel og Tölvumyndir, fyrir utan mörg önnur, flytja á brott frá Reykjavík. Það er metnaður okkar, að Reykjavík sé ekki síðri kostur fyrir þessi og önnur fyrirtæki. Á kosningafundi í Grafarvogi kom fram hjá atvinnurekanda, að þegar Gunnar I. Birgisson var á kosningaferð í Kópavogi hafi menn sagt honum, að hann ætti ekki mörg atkvæði í fyrirtækjum þar, því að þar væru Reykvíkingar í miklum meirihluta."
Orkuveitan verður ekki seld
Það er á stefnuskrá ykkar að selja Línu.Net. Kjartan Magnússon, borgarfulltrúi D-listans sagði hins vegar í sjónvarpsfréttum í vikunni að fyrirtækið væri verðlaust. Hvernig fer þetta saman?
"Markaðurinn mun ráða verðinu á Línu.Neti. Það er mjög óskynsamlegt fyrir borgina að halda þessum rekstri áfram og borga jafnmikið með honum og gert hefur verið. Í öllum atvinnurekstri gildir það lögmál að sé starfsemi haldið úti með því að borga með henni, eins og gert hefur verið með Línu.Neti, grefur hún undan allri greininni og eyðileggur hana að lokum. Við höfum séð þetta gerast hér og þegar svona staða kemur upp ríkja engar heilbrigðar samkeppnisforsendur. Það á eftir að koma í ljós hvað markaðurinn vill greiða fyrir Línu.Net en höfuðmáli skiptir að setja tappann í þetta fjárrennsli frá Orkuveitunni."
Þær raddir heyrast að komist Sjálfstæðisflokkurinn til valda í borginni muni hann beita sér fyrir því að selja hlut borgarinnar í Orkuveitunni. Er þetta rétt?
"Nei, við viljum að Orkuveitan verði áfram sterkt og öflugt borgarfyrirtæki og veiti borgarbúum þá þjónustu sem hún á að veita. Það er ekki á stefnuskrá okkar að selja Orkuveituna og sérkennilegt að heyra andstæðinga okkar segjast vita meira um hug okkar í þessu máli en við sjálf. Eina fyrirtækið sem við höfum á stefnunni að selja er Lína.Net. Það hafa verið teknir 17 milljarðar út úr Orkuveitunni á síðustu árum til þess að fegra stöðu borgarsjóðs. Þetta er ekki skynsamleg fjármálastjórn. Það á að halda vel utan um allar eigur borgarinnar, hvar svo sem þær eru, en ekki eyðileggja eitt fyrirtæki til þess að fegra stöðu hinna."
Leikaraskapur í Orkuveitunni
Hvað munið þið gera til að bæta stöðu Orkuveitunnar komist þið til valda?
"Við munum hverfa frá þeim leikaraskap sem einkennir stjórn fyrirtækisins undir forystu Alfreðs Þorsteinssonar. Ekkert fyrirtæki vex og dafnar við slíkar aðstæður, enda hefur eigið fé Orkuveitunnar rýrnað um 10 milljarða, fjárfest er í skrifstofuhúsnæði fyrir 3-4 milljarða, skuldir hækka úr 125 milljónum króna fyrir 8 árum í meira en 20.000 milljónir krónur núna. Við munum ekki líða það, að Orkuveitan sé rekin með tapi eins og gert var á síðasta ári. Leikaraskapur Alfreðs hefur spillt ímynd Orkuveitunnar, ekki síst ábyrgðarlaust tal hans um að kaupa Landssímann eða selja Perluna og nú síðast Línu.Net., sem kallaði fram athugasemdir þeirra, sem hann nefndi til sögunnar og vilja greinilega ekki vera í neinu slagtogi við Alfreð. Er furðulegt, hve mikil ítök Alfreð hefur í öllum fjármálum Reykjavíkurborgar, enda er litið á hann sem einskonar gullkistuvörð R-listans og í krafti þess vega orð og afstaða hans þyngra en Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur, þegar á reynir við mikilvægar ákvarðanir um fjármál. Orkuveitan á að einbeita sér að því að veita góða þjónustu. Hún á ekki að vera þungamiðja í valdabaráttu meðal borgarfulltrúa eða leið þeirra til að halda veislur í eigin nafni. Það er ótrúlegt að stjórn fyrirtækisins sé með þessum hætti."
D-listinn vill hverfa aftur til úthlutana á lóðum. Það er ávallt hætta á að úthlutanir verði pólitískar. Hvaða reglum viljið þið fylgja ef þær eiga ekki að vera pólitískar?
"Spurningin byggist á röngum forsendum og gengur út frá því, að skömmtunarstefna sé eina leiðin í lóðamálum. Davíð Oddsson hafði þann hátt á sem borgarstjóri að skipuleggja Grafarvogssvæðið sem einskonar lóðabanka. Lóðunum var ekki úthlutað heldur biðu þær eftir þeim sem komu og vildu byggja. Þetta er stefna í þágu einkaframtaksins, að framboðið sé nóg og í samræmi við eftirspurn. Vinstri menn vilja hins vegar stýra öllu, búa til skort og notfæra sér síðan skortinn til þess að bjóða lóðir upp, verðið hækkar í réttu hlutfalli við skortinn, enda eru lóðir alltof dýrar á eina svæðinu sem R-listinn hefur skipulagt í Grafarholti. Síðan er mjög erfitt að selja íbúðir á lóðunum vegna þess að þær eru svo dýrar. Þetta er ekki stefna sem á að halda áfram. Við eigum að virkja krafta einstaklinganna með því að skapa þeim svigrúm á þessu sviði eins og öðrum. Sérstaklega vil ég beita mér fyrir úrræðum til að auðvelda ungu fólki að koma eigin þaki yfir höfuðið á þeim forsendum, sem hver og einn telur bestar fyrir sig."
Geldinganesið næsta stóra byggingarlandið
Á hvaða svæðum viljið þið úthluta lóðum með þessum hætti sem þú lýsir?
"Við lítum á Geldinganesið sem næsta stóra byggingarlandið. Þar á að vera hægt að reisa byggð fyrir 10 þúsund manns."
En ef þú lítur aðeins á næstu fjögur árin?
"Það á að sjálfsögðu að nýta land, sem hefur verið skipulagt, á meðan unnið er að því að gjörbreyta um stefnu varðandi Geldinganesið. Við þurfum að breyta aðalskipulaginu, við viljum ekki láta eyðileggja Geldinganesið með höfn, iðnaðarsvæði og mengandi starfsemi. Við viljum hafa þar íbúðabyggð. Sama á við um Skuggahverfið, Slippsvæðið við Mýrargötu, strætólóðina við Kirkjusand og fleiri svæði.
Árið 1982 höfðu sumir ekki trú á því að Davíð Oddsson gæti breytt úthlutunarkerfinu. En það gerðist og þá sannaðist, að lóðaskortur er ekki náttúrulögmál. Ég veit, að við getum snúið af rangri braut R-listans á tiltölulega á skömmum tíma."
Framtíð hafnarinnar í Sundahöfn
Þið viljið eingöngu hafa íbúðabyggð í Geldinganesi en þar er nú meðal annars gert ráð fyrir framtíðarhöfn Reykjavíkurborgar. Hvar á Reykjavíkurhöfn að vera í framtíðinni fyrst hún á ekki að vera í Geldinganesi?
"Ný stórskipahöfn þarf gífurlega mikið athafnarými. Hún þarf að minnsta kosti jafnmikið ef ekki meira og það athafnarými sem Sundahöfnin hefur núna, þ.e. allt svæði Eimskips, Samskipa og annarra sem þarna eru. Auk þess þarf hún öflugar aðkomuleiðir og veruleg sjónmengun er af slíkri höfn. Í sjónvarpsþætti talaði Dagur Eggertsson um það að víða erlendis væri íbúðarbyggð nálægt slíkri höfn og skapaði það skemmtilegt borgarsamfélag. Þarna er um grundvallarmisskilning að ræða. Íbúðarbyggð er yfirleitt aldrei nálægt vöruhöfnum heldur gömlum höfnum eins og í gömlu höfninni í Kaupmannahöfn eða í Reykjavík, Boston, Sydney, Höfðaborg og víða þar sem menn hafa byggt upp allt annars konar andrúmsloft, smábáta og lifandi mannlíf. Stóru áætlanaskipafélögin Eimskip og Samskip hafa verið að fjárfesta mjög mikið á sínum athafnasvæðum við Sundahöfn og munu halda því áfram á næstu árum. Eimskip er að byggja vörudreifingarmiðstöð í Sundahöfn og Samskip mun væntanlega gera hið sama. Þessi hús verða ekki flutt burtu. Mikið er fjárfest í tækjabúnaði, viðleguköntum og öðru sem nýtast mun til næstu áratuga.
Framtíð hafnarinnar er í Sundahöfn næstu áratugi. Hún er alls ekki fullnýtt. Ef flytja á starfsemi þessara félaga í Geldinganes yrði væntanlega að gera það að öllu leyti. Starfsemi félaganna getur ekki verið tvískipt þannig að annaðhvort fara þau bæði með alla sína starfsemi yfir í Geldinganes eða annað hvort félagið. Í vöruhöfnum erlendis reyna menn yfirleitt að hafa sameiginlega aðstöðu fyrir marga aðila á einum stað í stað þess að dreifa þessu.
Umræðan um Geldinganesið og stórskipahöfn þar hefur verið afar yfirborðskennd. Ef á að hafa þarna alvöru stórskipahöfn fyrir áætlunarsiglingar Íslendinga til og frá landinu er verið að tala um gríðarlegt mál, mikla fjárfestingu og mikið landrými. Það er ekki hægt að gera þetta með einhverjum hálfum huga og með litlum skika eins og R-listinn heldur. Ný höfn mundi þurfa mikið landrými og þetta væri mikil fjárfesting fyrir alla aðila og þá spurning hvað skuli gera við Sundahöfnina. Þegar aðalskipulagið er lesið stendur skýrt og greinilega, að í Geldinganesi skuli vera höfn og iðnaðarsvæði. Við sjálfstæðismenn erum eindregið á móti því."
Fyrsta skrefið að viðurkenna vandann
Mikið hefur verið talað um vanda og skipulag miðborgarinnar. Hvaða úrræði hefur D-listinn í málefnum miðborgarinnar?
"Það þarf að styrkja miðborgina. Við viljum fyrst og fremst fjölga íbúum í miðborginni og í nágrenni hennar. Við horfum til uppbyggingar í Skuggahverfinu, Slippsvæðinu, Vatnsmýrinni og á hafnarsvæðinu þar sem tónlistar- og ráðstefnumiðstöð mun rísa. Við teljum að það þurfi að vera jafnvægi á milli gamalla og nýrra bygginga og miðborgin hafi það yfirbragð að menn átti sig á því að þeir séu í hjarta Reykjavíkur."
Það er því ekki mikill ágreiningur um hvernig byggja eigi upp miðborgina á milli ykkar og R-listans?
"Það er ágreiningur á milli okkar um það hvort miðborgin stendur vel eða illa. Þau segja að allt sé í lagi og hún standi vel. Við teljum að það þurfi að gera betur. Við viljum virkja fólk og fyrirtæki til að efla miðborgina, að þar verði tekist á við raunveruleg verkefni, samkvæmt áætlunum og markmiðum. Það hefur lítið verið fjárfest í miðborginni nýlega. Hún er á undanhaldi þegar litið er til verslunar og þjónustu. Leiðin sem við viljum fara er að breyta yfirbragði miðborgarinnar svo að fólk telji eftirsóknarvert að vera þar og reka þar fyrirtæki. Við ætlum að sýna þessu svæði öllu virðingu um leið og við viljum að sjálfsögðu veg annarra hverfa borgarinnar sem mestan og bestan. Fyrsta skrefið til að snúa vörn í sókn er að viðurkenna vandann. Við köllum stöðumælagjöldin miðborgarskatt og teljum þau meðal þess, sem veldur þar sérstökum vanda, þess vegna boðum við önnur úrræði."
Hvernig ætlið þið að hafa eftirlit með því hve lengi fólk er í stæðunum?
"Það má fara ýmsar leiðir til þess, m.a. með skífumælum."
Þið hafið sagt að þið viljið friða, en ekki um of. Ert þú með einhverjar hugmyndir um hús sem nú eru friðuð sem mega fara?
"Ég hef engin sérstök hús í huga. Hitt veit ég, að við ákvarðanir um friðun húsa er ekki um neinar algildar reglur að ræða. Lagt er mat á verndun húsa með þekkingu á byggingarsögunni að leiðarljósi og oftast leitað lausna sem sameina hagnýtingu og friðun. Við eigum ekki frekar að festa Reykjavík í fortíðarfjötra en umturna öllu, sem hefur menningarlegt og byggingarsögulegt gildi."
Eining um flugvallarmálið innan D-listans
Þið hafið sagt að flugvöllurinn sé mikið sundrungarmál innan R-listans. Eru fulltrúar D-listans eitthvað meira sammála um örlög hans?
"Við erum alveg sammála um þá stefnu sem við boðum á okkar lista, sem er að mínu mati skynsamlegasta stefnan sem hægt er að hafa miðað við að það gerist ekkert í þessu máli fyrr en eftir 2016. Við viljum sem fyrst komast að niðurstöðu um það, sem á að gerast eftir 2016 og við viljum byggja hana á öllum haldbærum upplýsingum sem við höfum. Ráðandi þættir í þessu sambandi eru þörf Reykjavíkurborgar fyrir aukið landrými, flugöryggi og samgöngumál. Þeir aðilar, sem gæta þessara hagsmuna, þurfa að komast að sameiginlegri niðurstöðu um framtíð Vatnsmýrinnar."
Finnst þér ekki komnar fram nægar upplýsingar nú þegar til að flokkurinn taki afstöðu til þess hvort flugvöllurinn eigi að vera eða fara?
"Ef svo væri, hefði stefna okkar verið á annan veg. Það hefur til dæmis komið í ljós að við gerð aðalskipulagsins til ársins 2024 hafa menn ekki sest niður og rætt þessi mál á efnislegum forsendum með þátttöku allra hagsmunaaðila enda er niðurstaðan í samræmi við það. Hin eina flugbraut R-listans í aðalskipulaginu endurspeglar pólitíska málamiðlun innan hans en segir okkur ekki hvort flugvöllurinn verður eða fer, því að eina brautin er ónothæf til áætlunarflugs. Okkar stefna er betri, heiðarlegri og skynsamlegri en þessi ótrúlega R-lista lausn."
Þið hafið auglýst mikið að þið ætlið að bæta hag aldraðra í borginni. Þú hefur verið gagnrýndur fyrir það undanfarið að þú hafir verið þingmaður Reykjavíkur í 11 ár en ekki sýnt þessum málum neinn áhuga. Hvernig svararðu þessari gagnrýni?
"Þessi gagnrýni er sett fram af fólki, sem er pólitískir andstæðingar mínir og telja allt, sem ég geri eða geri ekki gagnrýnivert. Sem þingmaður og ráðherra hef ég að sjálfsögðu haft áhuga á að sinna málefnum aldraðra. Ég hef tekið þátt í afgreiðslu margra mála, sem horfa til heilla fyrir eldri borgara. Sem menntamálaráðherra var ég hins vegar að sinna sérstaklega málefnum sem snerta unga fólkið meira en aldraða. Ég hef í minni tíð sem menntamálaráðherra að sjálfsögðu ekki tjáð mig um allt sem lýtur að málefnum ríkisstjórnarinnar eða borgarmálunum vegna þess að ég hef verið að sinna af einbeitni þeim málum sem mér var trúað fyrir. Að segja að ég hafi ekki áhuga á öðrum málaflokkum er fráleitt. Þingmenn og aðrir hefðu á hinn bóginn álitið mig fara út fyrir verksvið mitt ef ég hefði sífellt verið að tala um málefni aldraðra þegar ég var að sinna menntamálum.
Þegar ég kem að borgarmálunum fæ ég gott tækifæri til að láta að mér kveða í þágu aldraðra með beinum hætti og sýna í verki að ég hef áhuga á þeim, enda setur D-listinn einn fram stefnu í Reykjavík, sem mótast mjög af tilliti til hagsmuna aldraðra."
Biðlistar pólitískt stjórntæki í höndum R-listans
Þið ætlið að leysa húsnæðisvanda þeirra fjölskyldna sem búa í dag við óviðunandi aðstæður og eru á biðlistum eftir félagslegu húsnæði. Hvernig ætlið þið að framkvæma þetta?
"Ég viðurkenni fúslega, að mér var ekki ljóst, fyrr en ég hóf kosningastarf mitt með nánum tengslum við Reykvíkinga, að ástandið í húsnæðismálum væri orðið jafnslæmt hér og raun ber vitni. Fjölmargir hafa komið til mín og lýst miklum vanda. Þetta á ekki síst við um einstæðar mæður. Ein þeirra sagði mér, að hún hefði nýlega leitað til þeirra, sem ráðstafa félagslegu húsnæði í Reykjavík og fengið það svar að koma aftur eftir fjögur til fimm ár, biðlistinn væri svo langur. Mér er betur ljóst en áður að margir, sem treystu á að R-listinn myndi veita meiri félagslega þjónustu á öllum sviðum en Sjálfstæðisflokkurinn, hvetja einna helst til þess, að nú verði breyting á stjórn borgarinnar og umboð R-listans verði ekki endurnýjað. Í biðlistakerfinu, sem er einkenni R-listans, er fólk beinlínis hrætt við að gagnrýna stjórnarhætti hans opinberlega undir fullu nafni. Fólk óttast hreinlega, að skömmtunarstjórar kerfisins muni beita valdi sínu gegn sér, þegar ráðskast er með biðlistana. Stundum læðist sá grunur að mér, að R-listinn líti á biðlistana sem æskilegt stjórntæki til að treysta sig pólitískt í sessi.
Það þarf fyrst og fremst að fylgja þannig stefnu í lóða- og húsnæðismálum að allir geti sæmilega við unað, af því að hún miðar að því að leysa vandann en ekki auka á hann eins og gerst hefur hjá R-listanum. Úrræðin eru mismunandi eftir einstökum hópum. Nýta á kosti hins opinbera kerfis eftir því sem unnt er en einnig eiga samstarf við einkaaðila. Ég tel til dæmis að það þurfi að gera átak í þágu námsmanna. Það er ljóst að landrými við Háskóla Íslands fyrir byggingar í þágu Félagsstofnunar stúdenta er uppurið og það þarf að finna lóð eða lóðir fyrir nýja stúdentagarða. Ég tel jafnframt að það beri að huga að því hvort byggja skuli heimavist fyrir framhaldsskóla í Reykjavík. Nýta á frumkvæði einkaaðila en ekki að banna til dæmis framleigu á húseignum þeirra í þágu hins félagslega kerfis. Það eru þannig margir þættir sem þarf að líta til og umbætur gerast ekki með einu pennastriki."
Er forystumaður en ekki prímadonna
Það hefur mikið borið á þér í kosningabaráttunni. Lítur þú á að um sé að ræða kosningu um borgarstjóra fremur en borgarstjórn?
"Ég lít á mig sem foringja í liðsheild og ég hefði aldrei náð neinum árangri án þess að hafa með mér þetta góða fólk á listanum eða alla hina, sem koma að kosningastarfi okkar í öllum hverfum borgarinnar. Ég tel mig frekar forystumann meðal jafningja en þá prímadonnu að allt standi og falli með mér. Það er munur á framboðunum að þessu leyti. Við frambjóðendur D-listans störfum náið saman og höfum tengst góðum böndum undir því álagi, sem fylgir kosningabaráttu en í henni er leiðtoginn oft dreginn fram þótt hópurinn og liðsheildin skipti öllu máli. Þetta hefur verið mjög skemmtilegur og lærdómsríkur tími. Ég hef mikla ánægju af kynnum við þúsundir borgarbúa undanfarna daga og vikur. Í stjórnmálastörfum hef ég lagt mig fram um að vera í nánum tengslum við fólk og meðal annars nýtt tölvur og Netið í þeim tilgangi, tölvubréfin í kosningabaráttunni hef ég ekki talið og ekki heldur alla, sem ég hef hitt. Þessi samskipti veita mér mesta ánægju í stjórnmálastarfinu og að sjálfsögðu ætla ég að leggja rækt við þau í borgarstjórn.
Ég hef greinilega fundið að það er gjá á milli borgarbúa og þeirra, sem stjórna í nafni R-listans - biðlistastjórnin byggist á því að leysa ekki vandann heldur setja nöfn á listann. Í skipulagsmálum eru sjónarmið íbúa höfð að engu, hvort sem litið er til Suðurhlíða, Landsímalóðar í Grafarvogi, Alaskalóðar í Breiðholti eða landfyllinga við Eiðisgranda og Ánanaust. Ég hef aldrei fyrr háð kosningabaráttu, sem byggist á jafnmiklum kynnum við kjósendur og nú síðustu vikurnar. Raunar hélt ég fyrirfram, að slík yfirferð mundi á einhverju stigi lenda í blindgötu, en ekkert slíkt hefur gerst vegna hinna góðu aðstoðar, sem ég nýt við þessa skipulagningu alla."
Fari svo að R-listinn haldi völdum í borginni, ætlar þú að sitja í minnihluta næstu fjögur ár?
"Ég hef ekki annað í hyggju. Ég er að bjóða mig fram til þess að vinna borgina og vinna fyrir borgarbúa. Það er mitt höfuðmarkmið. Stjórnmálamenn ráða því ekki sjálfir, hvort og hvenær þeir ná markmiðum sínum, því að þeir leggja framtíð sína í vald kjósenda. Mestu skiptir, að þeir telji sig hafa lagt mál þannig fyrir kjósendur, að þeir geti í raun ekki gert betur - séu þar með sáttir við sjálfan sig, hvað sem öllu öðru líður. Ég hef tekið margar ákvarðanir á síðustu mánuðum, sem snerta mína framtíð og fjölskyldu minnar. Fyrir mig persónulega skiptir mestu, að ég sé sáttur við þær ákvarðanir sjálfur og þeir, sem næstir mér standa. Ég hef háð kosningarbaráttuna nú á þeirri forsendu, að enginn geti efast um einlægan áhuga minn á því að leggja fram alla krafta mína til að gera góða Reykjavík að enn betri borg."
Lífshamingjan snýst ekki um pólitísk völd
En haldi R-listinn völdum, hvernig líst þér á að sitja í minnihluta í fjögur ár? Er það ekki þolinmæðisverk fyrir fyrrverandi ráðherra að gera það?
"Það finnst mér ekki. Þetta er verkefni sem ég tek að mér, án þess að nokkur hafi knúið mig til þess. Ég hef oft skipt um starf og sinni verkefnum, á meðan ég tel mig geta látið gott af mér leiða. Ef maður er sáttur við sjáfan sig er maður líka sáttur við annað. Ég veit að lífshamingjan snýst ekki um að hafa pólitísk völd. Mér finnst hins vegar vænt um það, ef mér er trúað fyrir því að takast á við verkefni í þágu annarra og legg mig fram um að vinna vel fyrir þá, sem sýna mér traust."
Rétt að lokum. Hvers vegna eiga kjósendur í Reykjavík að kjósa D-listann fremur en aðra flokka?
"Sjálfstæðisflokkurinn hefur í áratugi verið forystuaflið við stjórn Reykjavíkur og hann er öflugasta félagslega aflið í Reykjavík með rætur í öllum hverfum borgarinnar. Sjálfstæðismenn hafa mikinn metnað fyrir hönd Reykjavíkur og þeir hafa ávallt nálgast úrlausn mála með hagsmuni allra borgarbúa að leiðarljósi. Nú bjóðum við fram skýra stefnu og samhentan lista, sem vill gera samning við borgarbúa til fjögurra ára um málefni, sem eru til mikilla heilla fyrir Reykvíkinga. Við höfum háð þessa kosningabaráttu með jákvæðum hætti í nánum tengslum við borgarbúa. Við viljum framkvæma þessa stefnu með borgarbúum. Þeir einir geta veitt okkur umboð til þess.
Fólki finnst að það sé ótrúlega langt á milli sín og stjórnenda borgarinnar. Þetta á ekki að vera svona. Af borgaryfirvöldum eru teknar ákvarðanir um hluti sem varða borgarbúa beint og það á að halda þannig á málum, að náið samband sé á milli þeirra sem stjórna og þeirra sem búa í borginni. Það er eins og brúin úr ráðhúsinu til borgarbúa hafi verið tekin í sundur. Þessu verður að breyta. Ég verð æ meira var við, að sífellt fleiri telja tímabært að breyta um stjórnarhætti og þar með stjórnendur."
Hvers vegna á fólk ekki að kjósa R-listann eða önnur framboð sem eru í boði í borginni?
"Ef fólk kýs R-listann, þá er það að lýsa yfir vilja til að halda áfram þeirri kyrrstöðu og doða sem setur æ meiri svip á borgarlífið. Með R-listanum er tryggt, að áfram verður safnað skuldum, árlegar vaxtagreiðslur skipta milljörðum af öllum þessum skuldum og munu halda áfram að vaxa með þeim. Með R-listanum er tryggt að Orkuveitan mun halda áfram að veikjast. Með R-listanum er tryggt að Geldinganesið verður eyðilagt með tvöföldu umhverfisslysi. Með R-listanum er tryggt að biðlistarnir munu halda áfram að lengjast. Með R-listanum er tryggt að óánægja með félagslega þjónustu mun halda áfram að aukast. Með R-listanum er tryggt að áfram verður álit íbúa haft að engu við skipulag á óbyggðum svæðum í næsta nágrenni þeirra. Er ekki gott að hafa nú tækifæri til að breyta?"
rsj@mbl.is
--------------------------------------------------------------------------------
© Morgunblaðið, 2002