Stórfelldar réttarbætur - tóm vonbrigði?

UM helgina varð sá ánægjulegi atburður, að samþykkt var á alþingi frumvarp frá mér til breytinga á kynferðisbrotakafla almennra hegningarlaga. Þetta var langþráður áfangi, því að lengi hafði verið unnið að réttarbótum á þessu sviði. Vorið 2005 fór ég þess á leit við Ragnheiði Bragadóttur, prófessor í refsirétti, að hún semdi drög að frumvarpinu, þar sem bæði yrði byggt á traustum grunni íslensks refsiréttar en jafnframt litið til alþjóðlegrar þróunar. Ákvörðunin um að semja og í framhaldinu bera frumvarpið fram á alþingi var mikilvægur hluti af þeim aðgerðum til bætts réttaröryggis almennings sem dómsmálaráðuneytið hefur staðið fyrir á síðustu misserum. Er mér þannig sérstök ánægja að rifja upp, að nýlega hefur bæði lögum og verklagsreglum lögreglu verið breytt svo betur megi berjast gegn og rannsaka heimilisofbeldi. Þetta eru afar mikilvægar umbætur sem munu stórauka réttarvernd þolenda ofbeldis.

Hin nýju lög til hertra refsinga fyrir kynferðisofbeldi eru mikið framfaraspor. Ein stærsta breytingin sem gerð er er að hámarksrefsing fyrir misneytingu – það er að segja í þeim tilvikum sem fórnarlambið hefur ekki verið í ástandi til að sporna við verknaðinum, svo sem vegna svefndrunga eða ölvunar – er hækkuð úr sex árum í 16 ár. Lögfest hefur verið almennt ákvæði um refsiábyrgð vegna kynferðislegrar áreitni og margt fleira mætti nefna. Margir höfðu lengi barist fyrir lagabreytingum í þessa veru og það er mér mikið ánægjuefni að hafa mátt eiga hlut að því að þessi árangur náðist. Reyndist mikið heillaskref, að Ragnheiður Bragadóttir tók hið mikla vandaverk að sér að semja frumvarpið og vinna að meðferð þess með allsherjarnefnd alþingis, sem að lokum stóð saman um málið undir formennsku Bjarna Benediktssonar.

Nokkurt undrunarefni er, að í sumum fjölmiðlum hefur einkum verið vakin athygli á óskum, sem ekki rættust við samþykkt hinna nýju laga, af því að ekki reyndist við þær stuðningur á alþingi. Þótt feikilega stór skref hafi verið stigin til aukins réttaröryggis, og löggjafinn hafi enn sýnt hversu alvarlegum augum hann lítur kynferðisbrot, hafa sumir fréttamenn aðallega reynst fundvísir á sjónarmið þeirra, sem enn lengra vildu ganga en nutu ekki nægilegs stuðnings. Mætti helst ætla eftir samtöl í fréttatímum, að hin stóru framfaraskref í nýsamþykktum lögum væru í raun og veru tóm vonbrigði.

Það urðu mér vonbrigði.