20.3.2018 10:58

Almannaútvarp í bullandi vörn

Þótt meirihluti manna þoli að ríkið haldi úti sjónvarpi og hljóðvarpi fylgjast sífellt færri með dagskrá þessara miðla og sætta sig því verr en áður við að verða að greiða fyrir hana.

Á 43. landsfundi Sjálfstæðisflokksins var samþykkt tillaga fjárlaganefndar fundarins um að leggja ríkisútvarpið (RÚV) niður í núverandi mynd. Jafnframt var samþykkt tillaga frá allsherjar- og menntamálanefnd um að endurskoða þurfi „hlutverk ríkisútvarpsins með það að markmiði að þrengja verksvið þess í ljósi breytinga sem orðið hafa á fjölmiðlamarkaði“. Rekstur ríkisins á fjölmiðlum megi ekki hamla frjálsri samkeppni og raska rekstrargrundvelli annarra fjölmiðla. RÚV eigi að fara af auglýsingamarkaði. RÚV þurfi að leggja aukna áherslu á sérstöðu sína, m.a. gagnvart öðrum miðlum. Það endurspeglist m.a. í því að leggja aukna áherslu á innlent efni á kostnað erlends afþreyingarefnis.

Styðja þurfi við framleiðslu á vönduðu íslensku sjónvarpsefni á íslenskri tungu, sérstaklega því sem er miðað að börnum og ungmennum.

Þessi samþykkt fellur að afstöðu sem eykst fylgi alls staðar þar sem rætt er um framtíð almannaútvarps eins og talsmenn ríkisrekinna fjölmiðla kjósa að kalla þá, það er public service á ensku.

Nýlega samþykktu um 70% Svisslendinga að ríkisútvarp starfaði þar áfram enda höfðu stjórnendur þess boðað fyrir atkvæðagreiðsluna að þeir myndu draga saman seglin og vinna að sparnaði innan stofnunarinnar.

Samkomulag meirihlutaflokkanna í Danmörku um framtíð danska ríkisútvarpsins (DR) var kynnt föstudaginn 16. mars. Þar er gert ráð fyrir að DR spari 773 milljónir d. kr. næstu fimm ár (tæplega 13 milljarðar ísl. kr.), það er 20% niðurskurður. Stjórnarflokkarnir standa að þessu samkomulagi með DF, Danska þjóðarflokknum, sem vildi 25% niðurskurð. Þá verður afnotagjaldið aflagt en skatttekjur ríkisins koma í stað þess og fer DR á fjárlög ríkisins án þess að ætlunin sé að hrófla við sjálfstæði og óhlutdrægni DR.

Mette Bock, menningarmálaráðherra Dana.

Mette Bock menningarmálaráðherra úr Frjálslynda bandalaginu (Liberal Alliance) segir að niðurskurður innan DR hafi aldrei fyrr numið 20%. Hún segir að aðrir en DR geti flutt trúverðugar fréttir. Um framtíðarverkefni DR segir Bock:

„Í ríkisstjórninni höfum við þann metnað að til verði markvissara DR. Nauðsynlegt er að DR endurmeti stöðu sína sem menningarstofnun. DR á ekki lengur að vera stórt gímald heldur mjór viti. Samkomulagið stuðlar að því. Ég vænti þess að DR haldi áfram að geta boðið almannaþjónustu-efni í háum gæðaflokki – það er þörf á því. Jafnframt sköpum við meira jafnvægi milli miðla í ríkiseign og einkarekinna fjölmiðla.“

Formaður danska blaðamannafélagsins lýsir áhyggjum yfir því ef fjárhagur DR ráðist ár frá ári af ákvörðunum þingsins um fjárlög. Hvetur hann til þess að gerður verði samningur um fjárveitingar til minnst fjögurra en helst sex ára.

Á vefsíðu danska blaðsins Journalisten birtist þessi athugasemd eftir Niels Riis Ebbesen við fréttina um niðurskurðinn hjá DR:

„Við búum vissulega í undarlegu samfélagi, stjórnmálamenn í Danmörku telja íbúana hafa nógu mikið vit til að velja sér menntun, velja sér bíl, velja sér maka og ákveða hve mörg börn þeir eignast, hvort þeir vilji búa í íbúð eða kaupa raðhús, hvaða bækur, vikublöð og dagblöð þeir kaupa eða fá í áskrift o.s.frv.

Sömu stjórnmálamenn telja Dani hins vegar svo heimska að þeir geti ekki sjálfir valið hvaða sjónvarpsrásir og hljóðvarpsdagskrár þeir kjósa að kaupa fyrir eigið fé.

Það er þess vegna ótrúlega heimskulegt að öllum Dönum sé skylt að kaupa og greiða fyrir sjónvarps- og hljóðvarpsdagskrár DR þegar aðeins hluti íbúanna horfir eða hlustar á þær.“

Þótt meirihluti manna þoli að ríkið haldi úti sjónvarpi og hljóðvarpi fylgjast sífellt færri með dagskrá þessara miðla og sætta sig því verr en áður við að verða að greiða fyrir hana. Þetta er kaldur veruleiki hér eins og annars staðar. Hann leiðir til vaxandi þrýstings á stjórnmálamenn um breytingar í þá veru sem lýst er í stjórnmálaályktun 43. landsfundar sjálfstæðismanna.